De huidige evolutie van de Covid-19-pandemie vraagt ingrijpende maatregelen voor de bevolking. Of de paaspauze nu ervaren wordt als een gedeeltelijke of volledige lockdown, de burgers vertonen duidelijk tekenen van mentale vermoeidheid of zijn corona zo goed als beu. Ja, er is voorzichtige hoop en zelfs perspectief dankzij de vaccinering, maar dat weegt nog niet op tegen het gebrek aan vertrouwen waarover velen klagen. Op Twitter kreeg vorige week een tweet van Marlies Vandewalle, een Antwerpse mama van drie kleine kinderen, ruim 1.500 likes en meer dan 200 retweets, toen ze haar hart luchtte over de zin die ze verliest in sociaal contact en zo meer. Neen, het gaat niet goed met ons psychisch welbevinden.

Psychologen klagen al langer over het gebrek aan ondersteunende maatregelen om de bevolking ook een hart onder de riem te steken. De nieuwe campagne 'Sterker dan corona' wil de Belgen inspireren om te blijven volhouden. Zo vertelt ambassadrice Kim Gevaert dat haar kracht ligt in het er altijd voor blijven gaan. Ze vraagt ook wat jouw kracht is om vol creativiteit en doorzettingsvermogen de crisis het hoofd te bieden. Maar wat als dat hoofd leeg geraakt en geen inspiratie meer vindt?

Zo overkwam het ook coronacommissaris Pedro Facon eerder dit jaar. Mede onder stress van de zware werkbelasting moest hij een time-out inlassen. Na anderhalve maand vond hij weer de energie om aan de slag te gaan. In De zevende dag getuigde hij over zijn burn-out: "Niemand is onaantastbaar voor een psychische kwetsbaarheid. Een op drie krijgt in het leven ermee te maken. We zien vandaag ook in de cijfers dat angst en depressieve gevoelens sterk gestegen zijn." Volgens de Staten-Generaal Geestelijke Gezondheid gaat het over 700.000 mensen die momenteel aan psychische problemen lijden. En toch heerst er nog een taboe rond en vaak ervaren die mensen een stigma of stempel van zwakheid.

Wij willen daarom een oproep lanceren die iedereen kan toepassen en die kan ingrijpen op dat wat wellicht heel erg nodig is. Kies een eigen 'mentaalmaatje' - een persoon met wie je kan praten over je psychisch welbevinden. Het kan iemand uit je nabije omgeving zijn (partner, familie, vriend of kennis), maar ook een collega, een verenigingslid of een vertrouwde hulpverlener. Met een mentaalmaatje kan je onbevangen een praatje maken over je gevoelens en stemming. Niet zozeer om te klagen en te zagen, maar om open te staan voor een oor dat begripvol luistert en milde raad kan geven. Neen, het hoeft niet je knuffelcontact te zijn, hoewel ook die in aanmerking komt.

Het idee om 'erover te praten' is natuurlijk niet nieuw. Het project van 'Te Gek!?' benadrukt dit al ruim vijftien jaar, maar toch is er nog nood aan om het onder de aandacht te brengen. Zo organiseert de Vlaamse Ouderenraad een 'Kopzorgen'-campagne en roept Child Focus op bij jongeren dat iedereen een 'Max' heeft, die ene persoon bij wie je altijd terechtkan en altijd voor je klaarstaat.

Maar waarom enkel de jonge en oudere generatie uitnodigen om te praten of hulp te zoeken? Verdient niet iedereen, los van elk georganiseerd initiatief, een luisterend oor? Een maatje om mentaal evenwicht te ondersteunen. Het moet immers oké zijn, om te zeggen dat het niet oké is.

In het Rapport van de Hoge Gezondheidsraad (HGR) over Covid-19 en Geestelijke Gezondheid staat dat eenzaamheid, vereenzaming en sociale isolatie risicofactoren zijn voor psychische problemen, ziektes en overlijdens, al dan niet door zelfdoding. Belangrijk is om de individuele en collectieve veerkracht te versterken. Ik had het genoegen om als patiëntenvertegenwoordiger de werkgroep als gast te volgen en vorige week deel te nemen aan het paneldebat van het HGR-webinar waarin de experts hun bevindingen deelden. Ik stelde er het concept van het mentaalmaatje voor, en dat werd positief verwelkomd door Isabel Moens, de raadgever geestelijke gezondheid van minister Frank Vandenbroucke (Vooruit), de vader van het knuffelcontact. Zou hij ook nu het mentaalmaatje willen adopteren?

Als slotwoord van de conclusies van het HGR-rapport wenste voorzitter professor Elke Van Hoof, klinisch psychologe en bezieler van het Huis van Veerkracht, iedereen een mentaalmaatje toe. Wij durven ook te hopen dat Marlies, Kim, Pedro, Isabel, Frank... en ook jij een mentaalmaatje vinden!

Patrick Colemont

Bron: De Morgen 31/03/2021